چگونه کارشناس رسمی دادگستری شویم؟

کارشناس رسمی دادگستری به کسی گفته می شود که در حوزه دانش و تخصص خود، می تواند به قاضی جهت حل پرونده و کمک به قضاوت درست در موضوع مطرح شده کمک کند. تنوع موضوعات مورد اختلاف بین مردم که منجر به طرح دعاوی حقوقی در قوه قضائیه می‌شود، به قدری زیاد است که برای داوری در مورد هر یک از آنها به اطلاعات علمی و تخصصی در همان زمینه نیاز می‌باشد. یک قاضی هر چقدر هم دارای تحصیلات عالیه و تجربه فراوان در امر قضاوت باشد، نمی‌تواند در مورد جزئیات علمی پرونده‌هایی که در حوزه علوم مختلف است صاحب نظر باشد. از این رو برای تکمیل مستندات پرونده، نیاز به کمک یک یا چند کارشناس رسمی دادگستری که در حوزه مربوطه دارای تخصص و تجربه کافی هستند خواهد داشت.

چه کسی میتواند کارشناس رسمی دادگستری شود؟

اگر دارای مدرک کارشناسی یا بالاتر در یکی از رشته‌های راه و ساختمان، امور وسائل نقلیه(خودرو)، منابع آب و معادن، ارزشیابی اموال منقول مثل طلا وجواهر، امور پزشکی و غذایی، امور مالی، نقشه برداری، صنعت و فن، فنون هنری مثل ارزیابی فرش، کشاورزی و منابع طبیعی، خدمات اداری و عمومی، ایمنی و حوادث هستید و حداقل 5 سال در رشته تحصیلی خود دارای سابقه کار تجربی هستید؛ می‌توانید پس از گذراندن مراحل زیر کارشناس رسمی شوید:

مراحل اخذ پروانه کارشناس رسمی

۱. قبولی در آزمون تستی رشته تخصصی

۲. شرکت در جلسه مصاحبه حضوری (آزمون شفاهی کارشناسان رسمی دادگستری)

۳. کارآموزی به مدت یک سال زیر نظر یک کارشناس دادگستری که بیش از 10 سال سابقه کارشناسی دارد.

۴. شرکت در مراسم اتیان سوگند با حضور رئیس دادگستری استان و دریافت پروانه کارشناسی

اطلاعات مهم آزمون کارشناسان رسمی دادگستری

– این آزمون هر دو یا سه سال یک‌بار برگزار می‌شود. آزمون سال ۱۳۹۸ از طریق سازمان سنجش آموزش، در تاریخ ۶/۱۰/۹۸ در سراسر کشور به صورت همزمان برگزار خواهد شد.

– سوالات آزمون از دروس علمی تخصصی و دانشگاهی رشته مربوطه و نکات کاربردی درآن رشته، به صورت تستی می‌باشد و حد نصاب قبولی، نمره ۱۲ از ۲۰ می‌باشد.

– نمونه سوالات آخرین آزمون کارشناسی برگزار شده در سال ۹۵  همراه با پاسخنامه را از اینجا دانلود کنید.

– داشتن حداقل ۲۵ سال تمام، گواهی معافیت یا کارت پایان خدمت برای آقایان و سلامتی جسمی برای انجام امور کارشناسی بدون کمک دیگران، از شروط لازم برای ثبت‌نام در این آزمون است.

– داوطلبان باید با توجه به محل سکونت خود، کد حوزه مورد نظر را انتخاب کنند و بومی منطقه باشند.

– در ۵۱ عنوان رشته کارشناسی رسمی اعلام شده، داشتن ۵ سال سابقه کار تجربی در رشته مرتبط الزامی است. اما برای برخی از کد رشته‌ها که دارای رشته دانشگاهی خاصی نیستند؛ مانند اشیاء عتیقه و احجار کریمه و کتب خطی، فرد با داشتن ۱۵ سال تجربه، با هر مدرک کارشناسی یا بالاتر می‌تواند آنها را انتخاب کند.

– برای دانلود دفترچه ثبت‌نام و اطلاع از جزئیات بیشتر به سایت سازمان سنجش، قسمت سایر آزمون‌های استخدامی مراجعه فرمائید.

برای کارشناس رسمی شدن چقدر باید هزینه کنیم؟

– هنگام ثبت‌نام برای آزمون، مبلغ ۳۰۰ هزار تومان باید بپردازید و پس از قبولی در مرحله اول، سایر هزینه‌ها عبارتند از:

تولید محتوا

– ۱۵۰ هزار تومان برای کمیسیون ماده ۱۳

– حداکثر ۱ میلیون تومان بابت کارآموزی متناسب با رشته تحصیلی

– هزینه‌های آزمایش‌های پزشکی و سایر هزینه‌های مرتبط که توسط داوطلب پرداخت می‌شود.

انواع آزمون کارشناس رسمی

 سه نوع آزمون مختلف برای کارشناسان رسمی، توسط سه نهاد متفاوت در کشور برگزار می‌شود:

۱- آزمون کارشناس رسمی دادگستری؛ زیر نظر کانون کارشناسان دادگستری

۲- آزمون کارشناسان قوه قضائیه (ماده ۱۸۷)؛ زیر نظر قوه قضائیه

۳- آزمون کارشناسان رسمی نظام مهندسی (ماده ۲۷)؛ زیر نظر قوه مجریه

      وظایف کارشناسان در هر سه گروه یکسان است، تنها تفاوت، در سازمان ارجاع دهنده کار است. ارجاع کار به کارشناسان نظام مهندسی از طریق سامانه نظام مهندسی صورت می‌پذیرد، در حالی که کارشناسان رسمی قوه قضائیه را قاضی انتخاب می‌کند و یا از طریق کانون کارشناسان دادگستری مراکز استان‌ها، درخواست کارشناس می‌کند.

کارشناس رسمی یا غیر رسمی؟

     بد نیست بدانید کارشناسان دادگستری دو نوع رسمی و غیررسمی هستند. کارشناس رسمی دادگستری فردی است که علاوه بر داشتن تخصص لازم، پروانه کارشناسی را نیز دریافت کرده است ولی کارشناس غیر رسمی فردی است که تخصص لازم را دارد اما پروانه کارشناسی ندارد و در مواردی که کارشناس رسمی در دسترس نباشد، دادگاه‌ها یا مقامات دارای صلاحیت، آنها را برای امر کارشناسی انتخاب می‌کنند.

وظایف کارشناس رسمی دادگستری

     افرادی که پس از قبولی در آزمون کتبی و شفاهی و گذراندن دوره کارآموزی، پروانه کارشناس رسمی دادگستری را دریافت می‌کنند، با دعوت مراجع قضایی از طریق کانون کارشناسان رسمی دادگستری استان خود برای بررسی تخصصی پرونده دعوت به همکاری می‌شوند. بنابراین کارشناسی رسمی دادگستری یک شغل نیست بلکه یک تخصص و حرفه مشاوره‌ای است (مشاوره حقوقی) ؛ از این رو کارمندان و شاغلین دستگاه‌های دولتی نیز می‌توانند برای دریافت این پروانه اقدام نمایند. کارشناس با انجام تحقیقات لازم به جمع‌آوری اطلاعات ضروری که به قاضی در صدور حکم کمک می‌کند، می‌پردازد.

درآمد کارشناسان رسمی چقدر است؟

     همان‌طور که گفته شد، کارشناس رسمی داگستری بودن یک شغل نیست و به عنوان یک فعالیت جانبی باید در نظر گرفته شود. یک فرد کارشناس با صرف وقت و استفاده از اطلاعات تخصصی و تجربی خود درخصوص پرونده اظهارنظر می‌کند و در ازای آن، طبق جدول ماده ۱۱ تعرفه حق‌الزحمه کارشناسان رسمی دادگستری، دستمزد می‌گیرد.

مبلغ ارزیابی	دستمزد و حق الزحمه
تا پنجاه ميليون ريال	مقطوعاً ۱.۵۰۰.۰۰۰ ريال
از پنجاه ميليون و يک ريال تا يکصد و پنجاه ميليون ريال نسبت به مازاد	۰٫۵  درصد
از يـکصد و پنـجاه ميليون و يک ريال تـا دويست و پنـجاه ميلـيون ريال نسـبت به مازاد	۰٫۴  درصد
از دويست و پنجاه ميليون و يک ريال تا يک ميليارد ريال نسبت به مازاد	۰٫۳  درصد
از يک ميليارد ريال تا ده ميليارد ريال نسبت به مازاد	۰٫۱۲۵  درصد
از ده ميليارد و يک ريال تا يکصد و پنجاه ميليارد ريال نسبت به مازاد	۰٫۰۶  درصد
از يکصد و پنجاه ميليارد و يک ريال تا پانصد ميليارد ريال نسبت به مازاد	۰٫۰۳  درصد
از پانصد ميليارد و يک ريال تا ششصد و پنجاه ميليارد ريال نسبت به مازاد	۰٫۰۲۵  درصد
از ششـصد و پنجـاه ميليـارد و يک ريال تا يک هـزار ميليـارد ريـال نسـبت به مازاد	۰٫۰۱۵  درصد
از يکهزار ميليارد و يک ريال به بالا نسبت به مازاد	۰٫۰۱  درصد